WORK SAFETY ON FARMS IN POLAND – LEGAL, SOCIAL AND TECHNOLOGICAL CONDITIONS
DOI:
https://doi.org/10.54658/ps.28153324.2025.12.2.pp.15-31Keywords:
work safety, accident at work, farming, accident preventionAbstract
Abstract. Agriculture is an economic sector with a high accident rate. Working on a farm requires acquiring knowledge, skills and experience in various fields. The specificity of this industry leads to many health and life hazards and a high risk of accidents. Farmers work in different positions, depending on what is produced on the farm. They operate machinery and equipment, as well as perform maintenance and repairs, participate in transport and storage processes, take care of farm animals, perform agricultural technical and chemical treatments and other non-agricultural activities. The simultaneous occurrence of many production and logistics processes increases the risk of accidents and makes work in agriculture more difficult. Transport and storage processes are common on farms. They are defined as a carefully organized system of interconnected logistics processes, the purpose of which is to produce agricultural products using land, labor, capital, management decisions (farmers) and the forces of nature. Statistics show that the most dangerous events can be considered those that occur during transport work and those related to the operation of tractors and agricultural machinery.
Downloads
References
Bińczycka-Majewska, T. (1993). Prawne aspekty chorób zawodowych, „Państwo i Prawo”, z. 7, s. 52-56.
Budzinowski, R. (2003). Prawne pojęcie działalności rolniczej, „Prawo i Administracja” , t. II, s. 167.
Cież, J. (2013), Bezpieczna praca w rolnictwie. Pracuje bezwypadkowo, Instytut Medycyny Wsi, Lublin 2013, s. 61.
Puślecki, D. (2004) Z rozważań nad pojęciem wypadku przy pracy rolniczej, [w:] R. Budzinowski (red.), Problemy prawa rolnego i ochrony środowiska, Poznań, s. 198.
Dutkiewicz, J., Śpiewak, R., Jabłoński, L. & Szymańska, J. (2007). Biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego. Klasyfikacja, narażone grupy zawodowe, pomiary, profilaktyka, Ad Punc tum, Lublin.
Dyrektywa 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy.
Dyrektywa Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa pracowników oraz ochrony ich zdrowia przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi podczas pracy.
Engel, Z., Piechowicz, J., Pleban, D., & Stryczniewicz, L. (2005). Minimalizacja przemysłowych zagrożeń wibroakustycznych - Poradnik, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, s. 56.
Jaworska-Spicak, E. (2001). Choroba zawodowa a prawo do jednorazowego odszkodowania dla rolnika, „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały”, nr 1, s. 94.
Jaworski, H. (2007) Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działalność prewencyjna KRUS w 2006 roku, „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały”, nr 31, s. 7-26.
Jędrasik-Jankowska, I. (2002). Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, Warszawa, s. 61.
Jędrasik-Jankowska, I. (2003). Ubezpieczenie społeczne, t. III: Ubezpieczenie chorobowe. Ubezpieczenie wypadkowe, Warszawa, s. 148.
Jędrasik-Jankowska, I. (2013). Pojęcia i konstrukcje ubezpieczenia społecznego, Warszawa, s. 421.
Kobielski, W. (2005). Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników-wybrane problemy, „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały”, nr 2, s. 30.
Koradecka, D. (Ed.) (1997). Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997, s. 37.
Koradecka, D. (Ed.) (2008). Bezpieczeństwo i higiena pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa, s. 56.
Lipowczan, A. (1987). Podstawy pomiarów hałasu, wydanie pierwsze, Główny Instytut Górnictwa, Katowice-Warszawa, s. 67.
Majchrzycka, K., & Pościk, A. (Ed.) (2007). Dobór środków ochrony indywidualnej, Centralny Instytut Ochrony Pracy - PIB, Warszawa, s. 67.
Maszyny i inne urządzenia techniczne. Środki ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi, Warszawa, CIOP 2002.
Miłkowski, W., Nasternak, E., Król, M. & Kucharska, B. (2014). BHP w rolnictwie dobre praktyki w gospodarstwach rolnych, FAPA, Warszawa, s. 41.
Morzyński, L. & Puto, D. (2005). Hałas w środowisku pracy, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa, s. 56.
Norma PN-ISO 4225:1999.
Pac, W. (2006). Dynamika przeobrażeń samorządowych w aspekcie kreowania podmiotowości jednostek i grup społecznych. Seminare. Poszukiwania naukowe, 23(1), 195-212.
Pac, W. (2018). Służby specjalne w sferze bezpieczeństwa państwa. Człowiek - społeczeństwo - bezpieczeństwo, Wyd. Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu, 42-58.
Pac, W. (2022). Prawne i instytucjonalne uwarunkowania ścigania przestępstw przerzutu imigrantów przez wschodnią granicę Rzeczypospolitej Polskiej jako zewnętrzną granicę Unii Europejskiej. Przegląd Policyjny, 147(3), 224-239.
Pac, W. (2023). Legal and Institutional Conditions for Prosecuting Smuggling of Immigrants Across the Eastern Border of the Republic of Poland as an External Border of The European Union. Przegląd Policyjny, 147, 224-239.
Pac, W. (2024a). Demographic and social consequences of the Russo-Ukrainian war for Ukraine. Politics & Security, 9(3), 53–67.
Pac, W. (2024b). Humanitarian assistance for war refugees from Ukraine: A case study of the Podkarpacki Branch of the Polish Red Cross. Politics & Security, 9(3), 36–52.
Pac, W. (2025). Challenges and strategies in Poland’s policy towards Ukraine in the context of migration. Politics & Security, 11(1), pp.42–54.
Pawłowska, Z. (2008). Podstawy prewencji wypadkowej, Warszawa, CIOP - PIB.
PN-EN ISO 12100 (norma arkuszowa) Bezpieczeństwo maszyn - Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania.
PN-EN ISO 13850:2008 Bezpieczeństwo maszyn – Stop awaryjny - Zasady projektowania (oryg.)
PN-EN ISO 14738 Maszyny - Bezpieczeństwo - Wymagania antropometryczne dotyczące projektowania stanowisk pracy przy maszynie.
PN-N-01256-01: Znaki bezpieczeństwa – Ochrona przeciwpożarowa.
PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
PN-N-18002:2011 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Praktyczne wytyczne o charakterze niewiążącym w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi miejscu pracy; Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans.
Puślecki, D. (2006). Z problematyki prawnej wypadku przy pracy rolniczej, „Prawo i Administracja”, nr 5, s. 325-342.
Puślecki, D. (2010). Nowy model społecznego ubezpieczenia wypadkowego rolników, „Przegląd Prawa Rolnego”, nr 2, s. 79.
Puślecki, D. (2011) Społeczne ubezpieczenie wypadkowe rolników. Zagadnienia prawne, Warszawa – Poznań, s. 119.
Puślecki, D. (2011). Pojęcie wypadku przy pracy rolniczej – uwagi de lege ferenda, „Przegląd Prawa Rolnego”, nr 2, s. 66-67.
Puślecki, D. 2006. Z problematyki prawnej wypadku przy pracy rolniczej, „Prawo i Administracja”, t. V, s. 325
Rodak, K. (2012). Kształtowanie się pojęcia wypadku w ubezpieczeniu społecznym rolników, „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały”, nr 45, s. 50.
Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/We oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. U. UW z dnia 30 grudnia 2006 r.).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla maszyn i elementów bezpieczeństwa, (Dz. U. nr199, poz.1228) - transponuje do prawa polskiego dyrektywę 2006/42/WE tzw. maszynową.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy, (Dz.U nr 191, poz. 1596, zmiana Dz . U 2003, nr 178, poz. 1745).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2002 r. Nr 217, poz. 1883 ze zmiana mi oraz z 2011 r. Nr 274 poz. 1621).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81, poz. 716 z późn. zm.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonywania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz. U. z 2005 r., Nr 250, poz. 2113).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r. Nr 203, poz. 1275).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006.
Salwa, Z. (2003). Pojęcie wypadku przy pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 3, s. 19.
Solecki, L. (2008). Stres w pracy i życiu rolnika -jego skutki zdrowotne, „Ubezpieczenia w Rolnictwie. Studia i Materiały”, nr 32, s. 15-22.
Szewczyk, H. (2005). Prawne problemy wypadków przy pracy i chorób zawodowych w rolnictwie, [w:] Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, t.16, red. A. Nowak, Katowice, s. 152.
Szewczyk, H. (2006). Stres jako przyczyna wypadku przy pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 6, s. 31-38.
Szymanek, T., & Zarychta, W. (2004). Wypadki przy pracy i dochodzenie roszczeń, Warszawa, s. 35.
Ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, tekst jedn.: Dz. U. 2008, Nr 50, poz. 291 ze zm., (dalej jako: ustawa ubezpieczeniowa).
Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach i ich mieszaninach (Dz. U. z 2011 r., Nr 63, poz. 322 ze zm.) stan prawny na 01.07.2013 r.
Witoszko, W. (2005). Pojęcie stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w razie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, „Monitor Prawa Pracy”, nr 5, s. 124.
Wyka, T. (2001). Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia pracowników w działalności normotwórczej MOP, PiZS, nr 12, s. 32.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działania prewencyjne KRUS w 2020 roku, KRUS Warszawa 2021, s. 21.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe rolników oraz działania prewencyjne KRUS w 2021 roku, KRUS Warszawa 2022, s. 22-23.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Janusz Kilar, Małgorzata Szeliga, Magdalena Kilar
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
